ईश्वरचंद्र विद्यासागर यांचे स्वावलंबनाचे धडे

 #ईश्वरचंद्र #विद्यासागर यांचे स्वावलंबनाचे धडे

काही काळ जुनी गोष्ट आहे. एके दिवशी पश्चिम बंगालच्या एका छोट्याशा रेल्वे स्टेशनवर एक सूट-बुट घातलेला तरुण उतरला आणि आणि आपले सामान उचलण्यासाठी “कुली कुली” म्हणून ओरडू लागला, पण त्या छोट्या स्टेशनवर कुली कुठून येणार, कारण दिवसभरात एकच ट्रेन येत होती आणि क्वचितच उतरत होते.

  वारंवार  हाका मारूनही कोणीच न आल्याने तरुणाने रागाच्या भरात आपले सामान काढून प्लॅटफॉर्मवर ठेवले. त्याच्याकडे सामान काही जास्त नव्हते, फक्त एक बॅग आणि एक सुटकेस. ज्याचे वजनही जास्त नव्हते.

 योगायोगाने त्याचवेळी त्या तरुणासमोर स्वच्छ साधा पेहराव केलेला पांढरेशुभ्र धोतर-सदरा घातलेला एक मध्यमवयीन माणूस येऊन उभा राहिला. तरुणाने त्याला हमाल समजले आणि त्याला फटकारायला सुरुवात केली, “मला माहित नाही, तू असा कसा मनुष्य आहेस, केव्हापासून मी #गाढवासारखा ओरडतोय, आतापर्यंत कुठे मेला होतास? आता काय बघतोयस माझा चेहरा आणि तू मला आरती वाळ अशील का, सामान उचलून लवकर चल. मला आधीच खूप उशीर झाला आहे.” 

 त्या मध्यमवयीन व्यक्तीने काहीही न बोलता शांतपणे त्याचे सामान उचलले आणि त्या तरुणाच्या मागे जाऊ लागला. घरी पोहोचल्यावर तरुण म्हणाला - 'तेथे ठेव समोरच्या खोलीत आणि सांग मी तुला किती पैसे देऊ.' सामान ठेवत असताना मध्यमवयीन माणूस म्हणाला - मला पैसे नको आहेत आणि मागे वळत म्हणाला - खूप खूप धन्यवाद!'

 हे ऐकून त्या तरुणाला आश्चर्य वाटले आणि मनात विचार केला की हा कोणता हमाल आहे, जो सामान घेऊन येण्यासाठी पैसे घेण्याऐवजी आभार मानत आहे. एकतर हा मूर्ख आहे किंवा वेडा आहे. नाहीतर आजच्या युगात अशी व्यक्ती कुठे आढळते?. तो हा सगळा विचार करत असतानाच त्या तरुणाचा मोठा भाऊ घरातून बाहेर आला आणि समोर उभ्या असलेल्या #मध्यमवयीन माणसाला पाहून त्याने लगेच त्याच्या पायाला हात लावला आणि अनैच्छिकपणे त्याच्या तोंडातून बाहेर पडले - 'आपण यावेळी इथे?

 हे पाहून तो #तरुण चपापला आणि म्हणाला - दादा ! तुम्ही यांना ओळखता का? '

“अरे! यांना कोण ओळखत नाही, तू इथे राहत नाहीस, मग तुला काय माहीत? ज्यांना तुम्ही फक्त हमाल समजत आहे  ते बंगालचे प्रसिद्ध महापुरुष आणि महान विद्वान ईश्वरचंद्र विद्यासागर आहेत. हे ऐकून तो तरुण त्याच्या पाया पडला आणि पुन्हा पुन्हा माफी मागू लागला.

 ईश्वरचंद्रजींनी त्याला उचलून मिठी मारली आणि म्हणाले - 'यामध्ये क्षमा मागण्यासारखे काही नाही. आपण सर्व भारतीय आहोत. आपला देश अजूनही गरीबच आहे. त्यामुळे आपण सर्वांनी आपापले काम करून स्वावलंबी बनले पाहिजे आणि आपले काम करताना लाज वाटू नये.'