अभंग वाणी - महानुभाव-पंथिय-कविता-रसग्रहण
काय मागावे मागणे । दिले सुखाचे चांदणे ।।
कनाशीच्या ब्राह्मणाला । रंक होता राव केला ।।
साधा किती साधी सुधी । मोक्ष मागते सुगंधी ।।
ऐका मागणी सुदेवा । ऋषी म्हणे तूचि व्हावा ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
प्रीतीचे विधान । सांगे कृपावंत
वैर खळ अंत । सहजेची ।।
बाईसा प्रक्षाळी । लुखाईचे पाय
प्रसन्न वो माय । देव जाले ।।
परब्रम्हें दिली । नीळभट्टा मांडी
आघवे ब्रम्हांडी । गर्जे घोष ।।
ऋषी म्हणे आम्हा । लाभावे ते सुख
हृदयीं विसेख । ठेवा देवां ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
ज्याचे जिभेवर भाला । दुरावते जग त्याला ।।
बोलण्यात यावी गोडी । त्याची अनंता आवडी ।।
भाषा मधाळ रसाळ । तो या जगी लडिवाळ ।।
ऋषी म्हणे त्याची सत्ता । जो महात्मा प्रियवक्ता ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
अंधश्रद्धेवर । पहिला प्रहार
स्वामी चक्रधर । करीतसे ।।
महिला मुक्तीचा । पहिला विचार
देव चक्रधर । सांगतसे ।।
माय मराठीचा । पहिला जागर
एक चक्रधर । मांडीतसे ।।
ऋषी म्हणे आद्य । गद्याचे माहेर
प्रभू चक्रधर । आन नाही ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
परस्परे परमप्रीती । हाती ये कैवल्यपती ।।
ज्याचे शुद्ध अंतःकरण । तेथे नांदे भगवान ।।
भटालागी चिंतावश । धाडी शिदोरी परेश ।।
ऋषी म्हणे श्रुती स्मृती । अंगी ल्याले परमप्रीती ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
शिक्षक पवित्र । देशाचे चरित्र
शिक्षक हा मित्र । विश्वासाचा ।।
देशाचे भविष्य । शिक्षकाचे हाती
पिढी घडविती । सुसंस्कारी ।।
क्षमा सत्य सेवा । धैर्य त्याग न्याय
होवोनिया माय । शिकवितो ।।
शिक्षका पायाची । धुळही चंदन
करावे वंदन । ऋषी म्हणे ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
मौन हेचि अस्त्र । मौन हेचि शस्त्र
मौनाचेचि वस्त्र । पांगुरावे ।।
मौनाने बोलावे । मौनाशी बोलावे
मौनाने जिंकावे । औघेयासी ।।
झणी वोळखावे । मौन हीच युक्ती
मौनातली भक्ती । शक्तीयुक्त ।।
गोविंद प्रभूंचे । मौन ते अगम्य
अद्भुत रहस्य । ऋषी म्हणे ।।
मायही राऊळ । बापही राऊळ
प्रेमाचे राऊळ । प्रभू बाबा ।।
प्रबोधनकार । धर्मसुधारक
बुद्धी प्रकाशक । प्रभू बाबा ।।
अबोल राहुनी । जन्म उजळणे
शिकवी जगणे । प्रभू बाबा ।।
ऋषी म्हणे स्मरा । लोकविलक्षण
आनंद भुवन । प्रभू बाबा ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
चहू वर्णामाजी । स्वैर विचरतो
भेदभाव जातो । अग्निमुखी ।।
गावागावातले । वैर संपविले
मन जुळविले । एकमेकां ।।
राऊळांचा एक । स्त्रियांना आधार
भेटले माहेर । रिद्धपुर ।।
ऋषी म्हणे केली । लोक सुधारणा
लागा श्रीचरणा । सर्वभावें ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
गुरू सागर सागर । शुद्ध सुखाचे आगर ।।
गुरू माहेर माहेर । इथे नांदतो ईश्वर ।।
गुरू अत्तर अत्तर । सुगंधीत झाले घर ।।
गुरू मंदिर मंदिर । ऋषी म्हणे पै सुंदर ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
कुणी ना कुणाचे । ना याचे ना त्याचे
केवळ स्वार्थाचे । गणगोत ।।
त्यागावा स्वदेश । त्यागावे स्वग्राम
गावे हरिनाम । दिनराती ।।
संबंधीयांचा हा । विशेषतः संग
त्यागावा प्रसंग । विषेशत्वे ।।
ऋषी म्हणे त्यागीं । अनंत शांतता
गोपाळ ये हाता । सहजेची ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
स्वभावासी नाश । आजन्म पावेना
पहा विंचू श्वाना । जैसे तैसे ।।
उपाय एकाने । नासेल स्वभाव
हव्यासाचे गाव । भस्म व्हावे ।।
गुणिजन करी । मातीसही सोने
गुणहीन उणे । करी धन ।।
ऋषी म्हणे ठेवा । उत्तम उद्दिष्ट
जरी काही कष्ट । पडताती ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
घेतो नाम अभिमान । धावे स्वतः भगवान ।।
मनीं आठवावा देव । मनीं साठवावा देव ।।
सिद्धी सर्वही पावतो । जो जो हरिनाम घेतो ।।
ऋषी म्हणे पाप जळे । आले महाविघ्न टळे ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️
महिमा नामाचा । नकळे अगाध
सर्व अपराध । शून्य होय ।।
बहू भक्तजन । नामाने तरले
प्राप्तीसी पातले । प्रभूपदीं ।।
जयाचे हृदयीं । नाम निशीदिनी
अखंड स्मरणी । भाग्याथिला ।।
ऋषी म्हणे नाम । जपा बहुबळें
मुक्तीचे सोहळे । सावेयाचि ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️
प्रभू अंगिकारी नाम । तेचि जीवाचे विश्राम ।।
सहेतुक चेतनासी । संत म्हणे लीळा यासी ।।
वय रूप गुण धर्म । मूर्ती स्मरणाचे वर्म ।।
निर्हेतुक जे जडासी । ऋषी म्हणे चेष्टा त्यासी ।।
ईश्वर नामाचे । उमलता फुल
पडे जीवा भूल । सृष्टीचीया ।।
अमृताची गोडी । चक्रधर नामी
कैवल्याचा स्वामी । तेजःपुंज।।
नामें पेटविल्या । दोषाचीया राशी
जळे दिननिशी । पाप ताप ।।
ऋषि म्हणे आता । फिटलीसे चिंता
शरण रिगता । श्रीचक्रधरां ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
कस्तुरी सुगंधें । वेधती इंद्रिय
नामें वेध होय । तैसा जीवां।।
चतुः साधनाची । आवडी वेधाने
भवाची बंधने । गळो लागे ।।
पाडसा आईशी । जैसा जीव लागे
भ्रमरां परागें । वेध जैसा ।।
ऋषि म्हणे जीवा । ईश्वरी आवडी
नाव ने पैलाडी । नामें वेध ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
संन्यास धर्माचे । बीज नाम आहे
प्ररोहाते पाहे । पुढा पावे ।।
अनुसरणाते । नामचि कारण
अनन्य शरण । सर्वभावें ।।
अनुसरणाने । सर्व समर्पण
त्याग प्रकरण । तयांतूचि ।।
ऋषि म्हणे करा । योग्य या जिवासी
अनुसरणासी । विश्वात्मका ।।
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
एक विचार -
भगीरथाची अभंगवाणी
अभंग
प्रिय वासनिक बंधू भगिनींनो ।
प्रिय सज्जनानो दंडवत ।।१।।
सर्व मतभेद विसरून जावे ।
एकनिष्ठ व्हावे पंथासाठी ।।२।।
गावात संस्कार शिबिरे ठेवावे ।
धर्मज्ञान घ्यावे सकळांनी ।।३।।
महानुभावाचा आचार करावे ।
मुलांना शिकावे पूर्ण पणे ।।४।।
तन मन धन अर्पण करावे ।
प्रसन्न करावे ईश्वराला ।।५।।
भगीरथ म्हणे पंथ हा टिकावा ।
जीव उद्धरावा म्हणुनिया ।।६।।
भगीरथ अंधानेरकर
श्रीचक्रधर वंदे
।। कोटी दंडवत सर्वेश्वरा ।।
कोटी दंडवत हे, आमुचे सर्वेश्वरा ।
आमुची चिंता तुला , तू माता पिता खरा ।।ध्रु ।।
स्रुष्टीमध्ये आणिले , हे जीवन दिधले ।
जन्म मरण घडे , आमुच्या कर्मामुळे ।।१।।
धरणीवर आम्हा , सर्व सुविधा मिळे ।
आमुचा श्वास चाले , तुझ्याच कृपेमुळे ।।२।।
अनंत ऋण देवा , तुझी आम्हा न कळे ।
स्रुष्टीचक्र चालते , केवळ तुझ्या मुळे ।।३।।
मुक्तीमार्ग दाविला , तू सकळ जीवांना ।
भगीरथ शरण , प्रभू तुझ्या चरणा ।।४।।
भगीरथ अंधानेरकर